Burç Saçmalığı Üzerine
Burç deyince aklıma o kadar çok şey geliyor ki saymakla bitmez. Falcılarından tut da burçla kafayı bozmuş kızlara kadar pek çok insan profili mevcut. Google Trends sayfasına baktığımda burç kavramı bizde her daim aratılıyor. Bu bazen azalıyor bazen artıyor fakat mütemadiyen aramalarda kendisine bir yer buluyor. İnsanlarımız burçlarla epey ilgili demek ki. Genel olarak gidip de trendlere baktığınızda göreceğiniz şeyler bellidir: ya maç sonuçları ya ünlüler ya da gündemle alakalı olaylar. Ben buna alıştım artık. Bizim insanlarımız tutup da popüler bilim okuyacak değil ya sabah akşam. Bu aslında bizim halkımızdan bağımsız olarak toplumların genel bir sonucu. Her toplumun ortalaması sıradan bir seviyededir hatta bazıları bunun bile altındadır. Amerika’yı Amerika yapan aslında oranın elitleridir. Ortalama bir Amerikan cahilin önde gidenidir. Bizimki burç aratırken elin Amerikalısı başka bir şey aratır.
Ben farklı konularda yazıp kaliteli içerikler üretmeye çabalasam da bunun çok meşakkatli olduğu ortada. İnsanların genelinin ne olduğu da ortada. O yüzden içerik üreticilerinin ne kadar başarılı olduğunu ve bunun için ne kadar uğraştıklarını bizzat ben biliyorum. Evrim Ağacı gibi olup tanınmak oldukça zordur. Yine de o kadar olsanız bile insanlar sizi değil birkaç tane falcıyı dinleyebiliyor. Kendilerini astrolog olarak tanımlayan bazı şark kurnazları insanları kandırmaktan bir an bile geri durmuyor. Bugün ben de burçların nasıl birer saçmalık olduğunu ve astrolojinin bir psödobilim olduğunu sizlere anlatacağım ve bunları gerekçelendireceğim.
Burç Nedir
Burçlar aslında gökyüzünde bulunan on iki takımyıldızının her biridir. Her bir takımyıldızı bir burcu temsil eder ve her burç bir yıldaki özel bir döneme denk gelir. Neden on iki tanedir peki? Dünya eliptik bir yörüngede döner Güneş’in etrafında. Bu yörüngenin yer aldığı düzleme de ekliptik düzlem adı verilir. Burçlar Kuşağı adını verdiğimiz kuşak da ekliptik düzlemin 8 derece kuzey veya güneyini kapsar. Burçaları oluşturan bu takımyıldızları da kuşağın içinde kalır. On iki takımyıldızı olduğu için on iki tane de burç vardır. Bunlar sırasıyla: oğlak, kova, balık, koç, boğa, ikizler, yengeç, aslan, başak, terazi, akrep ve yay. Daha detaylı bir bilgi için bu yazıya bakabilirsiniz:
Burçlar Ne Zaman Ortaya Çıktı
Burçlar bundan yaklaşık 3000 yıl önce Babiller ’de oluşturuldu. Babiller burçları on iki aya sığdırmak için yılan burcuna denk gelen takımyıldızını kurdukları sistemden çıkardılar. Yani on iki değil on üç burç var ve bilmediğimiz bu burç yılan burcu. Yılan burcunun zamanı iki haftadan biraz daha uzun.
Astroloji Bir Sözde Bilimdir
Astrolojinin bilim olduğunu iddia eden bazı kendini bilmezler var. Hata aslında eğitim sisteminde yatıyor. O kadar ders görüyoruz fakat daha bilimin ne olduğunu ve nasıl yapıldığını doğru dürüst bilmiyoruz. Ortalama bir lise öğrencisine teori ve yasa farkını sorsak bilebilir mi acaba? Öğrencilerimiz bile bilim okuryazarlığına sahip değilken sıradan bir vatandaşın astrolojiyi bilim sanması çok normaldir. Bilimde deney vardır. Bir olayın ya da olgunun deneye tabi tutulabilmesi gerekir. Aynı zamanda yanlışlanabilirlik ilkesi de hâkezâ çok önemlidir. Yanlışlanamayan bir şeye sahipseniz o bilim olamaz. Şimdi astrolojide bir şey söyleniyor ve ben bunu deneye tabi tutamıyorum, yanlışlayamıyorum da. Çıkıp adamın biri: “Bak beni yenemedin, ben haklıyım.” dese millet ona inanacak. Yanlışlanamayan bir argümanı yenmek zaten imkânsızdır. Biri dese ki “kardeşim tek boynuzlu atların olmadığını bana ispatla.” Ben bunu ispatlayamam çünkü ortada bir gözlem ve veri yok. Tek boynuzlu atlar gerçek olabilir lakin olduklarına dair elimizde bir delil yok. Bilimsel bir dille anlatılıyor ve ortaya argümanlar koyuyorsa ama bilimin en temel ilkelerine uymuyorsa ona sözde bilim deriz. Bilimsel bir yöntem falan ortada yoktur çünkü. Dolayısıyla burç saçmalıktır.
Burç dediğimiz şeyler de gökyüzündeki birkaç tane takımyıldızından ibaret. Benim hangi ayda doğduğum benim karakterimi nasıl etkileyebilir ya? Arada nasıl bir bağlantı olabilir? Satürn’ün belli bir konuma gelmesi senin erkek arkadaşından ayrılmana nasıl sebep olabilir? Merkür retrosu hanımefendinin gününü mahvediyormuş. Merkür’e sorsak acaba seni tanır mı? Bir de burç uyumu diye bir mevzu var. Belli burçlar belli burçlarla uyuyormuş da bazısı uymuyormuş da. Ben bunlara çocukken eğlence amaçlı bakıp geçerdim fakat bunları gerçekten ciddiye alan bir kesim var. Ben bir başak erkeğiyim ve baktığım burçlarla hep yüksek bir uyuma sahibim. Bu doğruysa birçok kadınla uyumluyum demektir. Yine başak erkeğinin birçok özelliği var ama ben onların yarısına uymuyorum. Zaten dedikleri özellikler çok genel geçer olduğu için pek çok insana uyabiliyor. Tutunca da “bakın doğru demek ki bilimsel” diyorlar.
Anlam veremediğim bir diğer husus da eğitimli kadınların bile burçlarla hobi olarak olsa bile ilgilenmesi. Bakıyorsunuz ki kadın iyi bir üniversitede temel bilim okuyor fakat burçlarla alakalı muhabbetlere bayılıyor. Burç öyle bir illet ki ne kadar eğitimli olsanız da sizi içine çekiyor. Ne hikmetse kadınlar bu tarz konulara daha meraklı. Neyse ki cidden eğitimli olanları bunu basit bir hobi olarak görüyor ve gerçekten inanmıyor. Bunu hakikat olarak gören bir kızdan astroloji dinlemiştim bir saat ve kırılmasın diye ters bir laf etmemiştim. Sıkıldığım bal gibi belli olmasına rağmen anlatmaya devam etmişti. Şimdiki aklım olsa direkt bunun bir sahte bilim olduğunu söylerdim.
Günün sonunda bunlar benim kişisel düşüncelerim ve bu da bir deneme. Hiçbir şeyi ispat etme yükümlülüğünde değilim. Neden saçma bulduğuma dair gerekçelerimi sizlere sundum. Umarım beğenmişsinizdir.